نرمال بوتانول (به انگلیسی: n-Butanol یا 1-Butanol) یک الکل خطی با چهار اتم کربن و فرمول شیمیایی C₄H₉OH است. این ترکیب بیرنگ، دارای بوی ملایم و اشتعالپذیر است و به عنوان یکی از الکلهای صنعتی پرکاربرد در صنایع شیمیایی، رنگ، پلاستیک، دارویی و سوختهای زیستی شناخته میشود. از دیدگاه ساختاری، بوتانول ۱ شامل یک گروه هیدروکسیل (–OH) در انتهای زنجیره است و از نظر نوع الکل، الکل اولیه (Primary alcohol) محسوب میشود.
خرید نرمال بوتانول
خرید این ماده به همراه سایر حلال های شیمیایی را می توانید از طریق شرکت نماشیمیانجام دهید. نماشیمی تجارت به عنوان یکی از بزرگترین وارد کنندگان این ماده قابلیت تامین آن را به صورت عمده دارد. جهت خرید با کارشناسان نماشیمی در ارتباط باشید.
تاریخچه نرمال بوتانول
نخستین بار در سال ۱۸۵۲ توسط شیمیدان فرانسوی Charles Adolphe Wurtz از تقطیر محصولات تخمیری الکل کشف شد. در جنگ جهانی دوم، آلمان فرآیند تولید بوتانول از پروپیلن را توسعه داد. از دهه ۱۹۵۰ به بعد، با پیشرفت صنعت پتروشیمی، فرآیند اکسو (Oxo process) به روش اصلی تولید جهانی تبدیل شد. در دهه اخیر، تولید Bio-Butanol از منابع زیستی مانند قند و زیستتوده (biomass) اهمیت بیشتری یافته است.
روشهای تولید نرمال بوتانول
الف) فرآیند پتروشیمیایی (Oxo Process)
اصلیترین مسیر تولید صنعتی است. بیش از ۸۵٪ بوتانول جهانی از این طریق تولید میشود.
مراحل تولید:
هیدروفرمیلاسیون پروپیلن:
(تولید بوتیرآلدئید در حضور کاتالیزور رودیم یا کبالت)
هیدروژناسیون بوتیرآلدهید:
(تبدیل بوتیرآلدئید به نرمال بوتانول در حضور نیکل یا مس)
ویژگیها: بازده بالا (>95%)، خلوص زیاد، قابل تنظیم برای مصارف مختلف.
ب) فرآیند تخمیری (Biobutanol)
توسط باکتریهای Clostridium acetobutylicum در فرآیند ABE (Acetone-Butanol-Ethanol) انجام میشود.
واکنش کلی:
ویژگیها:
زیستپذیر و قابل تجدید
تولید ترکیبی از بوتانول، استون و اتانول
هزینه بالاتر نسبت به روش پتروشیمی
ج) روشهای فرعی
از کروتونآلدئید با هیدروژناسیون
از استالدهید و فرمالدهید از طریق تراکم و احیا
این روشها در مقیاس محدود یا آزمایشگاهی کاربرد دارند.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی نرمال بوتانول
ویژگی
مقدار / توضیحات
نام کامل
(1-Butanol (n-Butanol)
CAS Number
71-36-3
فرمول مولکولی
C₄H₉OH
حالت فیزیکی
مایع شفاف و بیرنگ
نقطه جوش
117.7 °C
نقطه ذوب
−89.8 °C
چگالی (20 °C)
0.81 g/cm³
انحلال در آب (25 °C)
7.9 g در 100 g آب
نقطه اشتعال
36–38 °C
محدوده انفجار در هوا
1.4 – 11.3 % حجمی
کاربرد نرمال بوتانول در صنایع مختلف
صنعت
کاربرد
توضیح
رنگ و پوشش
حلال و تنظیمکننده ویسکوزیته
برای رزینهای آلکیدی و اپوکسی
تولید استرها
واکنش با اسیدها برای ساخت بوتیلاستر
مانند بوتیل استات و بوتیل آکریلات
پلاستیک سازی
ماده واسط تولید نرمکنندهها
برای تولید DBP و DOP
داروسازی
حلال استخراج و سنتز
در تولید داروهای ضد باکتری
عطر و اسانس
حلال پایه
به دلیل بوی ملایم و تبخیر متوسط
سوخت زیستی
افزودنی به بنزین
افزایش عدد اکتان و انرژی حجمی بالا
جوهر چاپ و رنگ خودرو
حلال کنترل تبخیر
در جوهر افست و رنگهای پایه حلالی
مواد شوینده
عامل واکنش در سنتز سورفکتانت
بهبود عملکرد پاککنندگی
تفاوت نرمال بوتانول (1-Butanol) و 2-بوتانول
ویژگی
1-بوتانول (n-Butanol)
2-بوتانول
توضیح
نوع الکل
اولیه
ثانویه
تفاوت در محل اتصال –OH
فرمول ساختاری
CH₃–CH₂–CH₂–CH₂–OH
CH₃–CH(OH)–CH₂–CH₃
—-
نقطه جوش
117.7 °C
99.5 °C
1-بوتانول پایدارتر و کمفرارتر است
نقطه ذوب
−89.8 °C
−114.7 °C
2-بوتانول نقطه ذوب پایینتری دارد
انحلال در آب
محدود (~8 %)
زیاد
قطبیت بالاتر در 2-بوتانول
کاربرد
حلال رنگ، افزودنی سوخت
تولید متیلاتیلکتون (MEK)
تفاوت در مسیر مصرف
نوع اکسایش
به بوتیرآلدئید
به استون
تفاوت در واکنشپذیری
اشتعال پذیری
36 °C
24 °C
2-بوتانول فرّارتر
سمیت
متوسط (TLV 20 ppm)
کمتر (TLV 100 ppm)
—–
تولید کنندگان بزرگ نرمال بوتانول در ایران و جهان
در ایران شرکت پتروشیمی شازند (Shazand Petrochemical Co.) – تولید کننده این ماده بوده و در جهان شرکت های BASF SE آلمان و Dow Chemical Company آمریکا و SaBCo عربستان سعودی می باشد.
نکات ایمنی و MSDS نرمال بوتانول
اقدامات ایمنی
از شعله، جرقه و گرما دور نگه دارید.
از دستکش نیتریل و عینک ایمنی استفاده شود.
در صورت نشت، محیط تهویه شود و با مواد جاذب پوشانده شود.
در صورت آتشسوزی از CO₂ یا فوم مقاوم به الکل استفاده شود.
نتیجه گیری
نرمال بوتانول یکی از مهمترین الکلهای صنعتی است که به دلیل خواص فیزیکی مناسب، قیمت اقتصادی و واکنشپذیری بالا در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. فرآیند پتروشیمیایی (Oxo) اصلیترین مسیر تولید جهانی آن است، اما تولید زیستی (Bio-Butanol) بهدلیل مسائل زیست محیطی در حال گسترش است. رعایت دستورالعملهای ایمنی و ذخیرهسازی در کار با این ماده الزامی است.
سوالات متداول
کاربرد اصلی آن چیست؟
به عنوان حلال، تولید بوتیلاسترها، نرمکنندهها و افزودنی سوخت.
آیا بوتانول قابل اشتعال است؟
بله، نقطه اشتعال حدود 36 °C دارد.
تفاوت 1-بوتانول و 2-بوتانول چیست؟
در محل قرارگیری گروه OH و نوع الکل (اولیه یا ثانویه).
آیا بوتانول میتواند سوخت زیستی باشد؟
بله، Bio-Butanol یکی از جایگزینهای بالقوه بنزین است.
حاج رامین –
میخواستم تشکر کنم از پاسخگویی سریع و به موقع شما
نیک پی مسعود –
حلال 402 موجود دارید؟
Store manager پشتیبانی سایت –
با سلام
لطفا با کارشناسان شرکت تماس بگیرید.